‘Tied zat leu!’

Na vier jaar kan Josje Esseveld haar ideeën verwezenlijken: de Spanjaardfamilie komt weer tot leven in flamboyante creaties. Haar levensgrote poppen reizen dit jaar door Borne. Van evenement naar evenement. Een onderdeel van het project de Rode Draad in het kader van het Textiel Festival Twente. Een grote bol met een rode draad wordt als symbool gebruikt ten teken van een nieuw te starten activiteit. Voortdurend verschijnt de bol op een plek in Borne.

Verplaatsbare Spanjaard familie

Esseveld heeft vier jaar geleden voor Borne op z’n Best Robin Hood als living statue gemaakt. Dat zette haar aan het denken. “Ik vroeg mij af: hoe ervaar je het om lang stil te staan?” Dus bedacht ze vorig jaar een beeld om haar idee vorm te geven. Helaas gooide de coronacrisis roet in het eten. Het geplande Textiel Festival Twente kwam op haar pad. In augustus 2020 maakte ze het Borns Textiel Collectief deelgenoot van haar ideeën: een vijftallige verplaatsbare Spanjaard familie, historisch verantwoord, vervaardigen. Immers de familie is van betekenis geweest voor de ontwikkeling van Borne. Zij dook in de documentatie die voorhanden was en gebruikte foto’s van nazaten van de textielfamilie. Esseveld ontdekte de uitdrukking ‘Tied zat leu’ welke gold voor de heer Spanjaard en die haar op dat moment ook wel uitkwam.

Levensgrote aangeklede beelden

De poppen kregen een levensgroot formaat. Ze moeten weerbestendig en verplaatsbaar zijn, volume hebben en aan de achterzijde voorzien zijn van een opstapje. Want voorwaarde is dat iedereen achter één van de Spanjaardfamilieleden kan staan. Om te ervaren hoe het is om als beeld aanschouwd te worden en vervolgens gefotografeerd te worden. Nadat de constructie voltooid was, kwam de kleding aan bod. De ontwerpen geven een impressie van hoe men in de tweede helft van de 19e eeuw leefde. Het is een vrije vertaling.

Mevrouw Spanjaard, Sara, draagt een rood-zwart zijden avondjapon met barrettmouwen. Salomon Spanjaard is gestoken in een rokkostuum. Het jasje is ooit als onderdeel van een trouwkostuum gedragen door de opa van Esseveld. De dochter, één van de vele kinderen uit het gezin, pronkt in een oranje met bloemen gedessineerde zijden daagse jurk met schapenboutmouwen. In die tijd kon je daar amper in bewegen. De jongeheer, zoon Levie, staat stijf in een opzichtig kostuum. Het jongste dochtertje toont een jurkje waar feitelijk niet in gespeeld kon worden. “Er was eigenlijk geen kinderkleding in die tijd”, vertelt de ontwerpster en coupeuse. “De kleding was een kopie van die van de volwassenen.”

Te zien

Vrijdagmiddag om 16.00 uur presenteert de maakster de Spanjaardfamilie aan het publiek. De familie staat opgesteld naast het Koetshuis. De Spanjaard familie zal het komend jaar op veel plekken, waar activiteiten in het dorp zijn gepland, te bewonderen zijn. In de periodes ertussen reist de familie van het Kulturhus naar het Bussemakerhuis en andere historische plekken. Salomon Spanjaard was ooit een reizende koopman. Josje Esseveld geeft aan dit stukje textielhistorie letterlijk een invulling. (YD)