Lunchconcert Oude Kerk

Als toerist de Oude Kerk van Borne altijd al willen zien of op zoek naar een inspirerend intermezzo van de dag? Evenals vorig jaar worden op de woensdagen in augustus (en dat zijn er vijf dit jaar!) lunchconcerten gegeven in de Oude Kerk. Woensdag 10 augustus is het de beurt aan Bram Jaspers en Jan Braakman op orgel.

Programma
1. J.S. Bach, Toccata en fuga in d, BWV 565 (Bram Jaspers)
2. W.A. Mozart, Andante met variaties, K.V. 501 (Jan Braakman en Bram Jaspers, orgel 4-handig)
3. J.S. Bach, Sinfonia uit Cantate BWV 158 (arr. E. de Jong) (Jan Braakman en Bram Jaspers, orgel 4-handig)
4. W.A. Mozart, Adagio en Allegro in f, K.V. 594 (Jan Braakman en Bram Jaspers, orgel 4-handig)
5. R. Jones (*1945), Festival March (Jan Braakman)

Toelichting
‘In de hemel zingen de engelen Bach, maar in hun vrije tijd zingen ze Mozart’, zo luidt de uitdrukking. Het geeft mooi de tegenstelling tussen beide componisten weer. Bach componeerde in een complexe, geleerde stijl, terwijl Mozart schreef in een bevallig, galant idioom, overeenkomstig de smaak van de late 18 e eeuw. De werkelijkheid ligt wat ingewikkelder, maar dat het in beide gevallen om hemelse muziek gaat, moge duidelijk zijn. Mozart hield zeer van het orgel. Dat hij nauwelijks voor orgel schreef, lag aan het feit dat het instrument in zijn tijd qua populariteit op zijn retour was.

Wel schreef hij gelegenheidswerkjes voor een mechanische ‘Flötenuhr’, een klein draaiorgel/speelklok. Het adagio, allegro (en vervolgens weer adagio!), K.V. 594 (zie nr. 4) is er een voorbeeld van. Een meesterwerk van de eerste orde. Het Andante met variaties, K.V. 501 (nr. 2) schreef Mozart voor piano 4-handig, maar leent zich goed voor het orgel met zijn verschillende klankkleuren. De Toccata en Fuga in d (Nr. 1) is wellicht het beroemdste werk van J.S. Bach (1685-1750). Hij componeerde het toen hij op het gymnasium in Lünenburg zat, slechts 17 of 18 jaar oud, en aan het begin stond van zijn carrière als orgelvirtuoos. De meeste van zijn (niet-koraalgebonden) grote orgelwerken zijn overigens ‘jeugdwerken’. Hij schreef ze ruim voor zijn 30 e.

Met de langzame Sinfonia (= instrumentale inleiding) uit cantate BWV 156 (nr. 3) weet Bach zoals wel vaker weer even de hemel aan te raken. In dit orgelarrangement van de befaamde Friese organistenbroers Eeuwe en Sybolt De Jong, doen wij slechts een poging hiertoe. Het concert wordt afgerond met een Mars van Robert Jones (nr. 5), een luchtige uitsmijter, zoals alleen Engelsen ze kunnen componeren.

CV

• Jan Braakman (1970) studeerde geschiedenis en orgel, met bijvak kerkmuziek. Hij is organist van de Oude Kerk in Borne en de hervormde kerk in Daarle.
• Bram Jaspers (1990) studeerde werktuigbouwkunde. Hij volgde diverse cursussen kerkmuziek. Hij studeert momenteel orgel bij de Zwolse organist Toon Hagen en volgt pianolessen bij Philene Coops. Hij is organist van de hervormde en gereformeerde kerk in Den Ham.
• Het ‘Holtgräve’-orgel: In 1841 bouwde J.H. Holtgräve het orgel van de Oude Kerk van Borne. Holtgräve, een Duitser van origine, had naam gemaakt met de orgels in de Deventer Lebuïnes- en Bergkerk. Tijdens zijn korte leven bouwde hij ook kleinere orgels in Hengelo (tegenwoordig Dalfsen), Heerde, Olst en Ruurlo. In Borne is alleen de orgelkas en een fractie van het oorspronkelijke pijpwerk bewaard gebleven. Versieringen en binnenwerk dateren van 1983, toen het instrument door de firma Slooff op een galerij werd geplaatst. Eind 2015 intoneerde de firma Reil uit Heerde het instrument opnieuw. Het onderpositief werd voorzien van een nieuwe blaasbalg. Het orgel herkreeg hierdoor deels weer zijn 19e -eeuwse klankbeeld.

Het lunchconcert begint om 12.30 uur, duurt een half uur en wordt aangeboden door de Protestantse gemeente te Borne. De toegang is vrij. Er is een collecte aan de uitgang.