Bettine Vriesekoop in China

Ze was nog maar achttien jaar toen ze als tafeltennisster met een trainingsmaatje voet op Chinese bodem zette. Een totaal andere wereld. In haar lezing vertelt Bettine Vriesekoop over haar leven in China.

Na de introductie van Stevine Groenen start zij haar PowerPointpresentatie. Ze neemt de toehoorders in 4 onderdelen mee naar China: haar introductie, de tegenstellingen in China, haar leven in Peking en haar vrienden.

Als 18-jarige voet in China zetten vanuit het tafeltenniswereldje waarin zij toen zat, was een cultuurschok. Het duurde al vier dagen voordat je vanuit Nederland daar aankwam: eerst met de boot naar Engeland, dan met het vliegtuig naar Hongkong en ook nog met je koffertje in de trein naar de plaats van bestemming. Stap je uit de trein, dan zie je eerst een rij taxi’s, dan zie je wat zwarte regeringsauto’s rijden en stromen fietsers. Iedereen fietste daar. En het was heet! Om de dorst te bestrijden en het verloren vocht aan te vullen was er alleen thee. Ook was heel China nog in de rouw na de dood van Mao vier jaar eerder. Na de tafeltennistraining ( iedere dag zes uur hard trainen) was er dan ook niet veel te doen.

Trainingsfaciliteiten

Ondanks het feit dat `heel` China tafeltennist, waren de trainingsfaciliteiten niet optimaal. Een donkere zaal, niet al te beste tennistafels, geen goede vloer en dan toch zes uur oefenen. Heimwee sloeg dan ook wel toe. Ze moest ook zes uur in de rij staan om even naar huis te kunnen bellen. Voor de huidige maatschappij eigenlijk onvoorstelbare zaken. Maar Bettine Vriesekoop redde het wel. Ze is Nederlands beste tafeltennisster ooit geweest en haalde vele prijzen. De suprematie van de Chinese spelers is echter aantoonbaar.

Tegenstellingen in China

China is een land vol tegenstellingen. Bettine Vriesekoop heeft het Chinese leven wel leren waarderen. De steden zijn immens en het platteland is uitgestrekt. In haar jonge jaren heeft ze er niet zoveel van gezien, maar in haar tijd als correspondente van de NRC heeft ze veel gereisd. Ze toont enkele cijfers: nu meer dan 1.3 miljard mensen wonen er. De verhouding man-vrouw is scheef: 37 miljoen mannen meer dan vrouwen. In China zijn 56 nationaliteiten aanwezig en dat geeft bij de etnische Chinezen wel eens spanningen. Sommige nationaliteiten hebben meer privileges dan de Chinezen zelf. De conflicten worden verborgen gehouden. Zo zijn er meer tegenstellingen.

Chinezen beleggen in stenen. Spooksteden zijn zo ontstaan. Ook hier weer de tegenstelling: er zijn geen winkels want geen inwoners in de spooksteden. Er zijn geen inwoners, want er zijn geen winkels. Wonen in een stad is erg duur, maar het platteland biedt weer te weinig.

Communicatie en gezondheidszorg

Het Chinese schrift wordt in karakters uitgedrukt. In totaal zijn er zeker 50 000 karakters, haast teveel om ze allemaal te kennen. Mao heeft opdracht gegeven de taal te vereenvoudigen, Het zogeheten Pingjin, dat werkte. Het is een fonetisch opgebouwde taal. Je kunt, als je zo’n 4000 of 5000 karakters kent, de krant lezen en je verstaanbaar maken. Bettine Vriesekoop heeft in de jaren '90 Chinees gestudeerd aan de universiteit. Zij kan zich zeer goed redden in het Chinees. In haar jaren als correspondente voor het NRC woonde ze in Peking.

De gezondheidszorg is weer een ander aspect in China. Er zijn goede ziekenhuizen en er is de traditionele zorg. Voor gewone kwalen ga je naar de kruidendokter, anders naar het ziekenhuis. Er is ook een ziektekostenverzekering, maar die betaalt je maar 45% terug van de kosten. Bovendien moet je eerst betalen voordat je geholpen wordt. Dat gaat niet altijd goed. Bettine Vriesekoop geeft een macaber voorbeeld.

Leven in de stad

De buitenlanders leven voornamelijk in de compounds, afgesloten van het Chinese volk. Je kunt dan vlak bij een zeer arme wijk wonen. In de vrije tijd zijn Chinezen vaak op straat te vinden waar getafeltennist wordt, of het Go-spel gespeeld wordt. In de parken zie je andere soorten sportbeoefening als Tai chi en ritmische gymnastiek. De `tempelfeesten` rond het Chinese nieuwjaar zijn grote evenementen. De voornaamste steden hebben een miljoenenbevolking, vaak onbekend bij het westerse deel van de wereld.

Na de crisis zijn de buitenlandse fabrieken vanuit de kusstreek naar het binnenland vertrokken waar de arbeidskrachten goedkoper waren. Ook de milieueisen zijn daar minder dan in onze westerse wereld. Gevolg natuurlijk dat de milieuvervuiling groot is.

Haar vrienden

Haar grootste vrienden in China zijn haar huishoudster en haar assistent geworden. Het Chinese karakter lijkt gesloten, maar aan goede vrienden laten zij hun gevoelens wel zien. Ook denken Chinezen zowel op de lange termijn als op de korte termijn: afspraken over twee weken maken is niet zo gebruikelijk. Het is nu of morgen. En tegelijkertijd plannen ze hun toekomstvisie over de jaren heen. Tenslotte hebben zij een 5000 jaar oude cultuur, dan leer je wel op lange termijn denken. Voor een correspondent als zij was, is het dan wel moeilijk om afspraken te maken. Haar assistent hielp haar daarin.

Vanaf 2007 is het voor buitenlanders niet meer nodig, zoals voorheen, een visum om door het land te reizen aan te vragen. Je mag schrijven wat je wilt, maar al te negatief over China wordt niet op prijs gesteld. De Chinezen gaan uit van hun eigen cultuur en implementeren de Westerse technologie op eigen wijze.

Na haar slotwoord is een hartelijk applaus Bettines deel. De volle zaal heeft genoten van haar lezing en heeft misschien wat meer inzicht gekregen in het harde leven van een topsporter en wat het haar na het afscheid van de sport heeft gebracht. In haar boeken beschrijft zij het leven in China. (AM)