La Manouche in concert

Manito, Mouché Palts en Roelof Posthumus (van links naar rechts) vormen samen de Sinti/Roma groep `La Manouche.` De wortels van hun muziek ligt in de Sinti/Romacultuur, want zowel Mouché als Manito komen uit deze bevolkingsgroep. Roelof Posthumus is sinds 2012 bij de beide heren. Het verschil tussen Sinti en Roma ligt in de herkomst van de stammen: Sinti zijn afkomstig uit Noord-West Europa en ze zijn een onderdeel van de grote Romagroep. Roma is de algemene naam voor de nomadische zigeunergroepen.

Mouché Palts, uit Maastricht en nu woonachtig in Leeuwarden, speelt al vanaf zijn zevende jaar gitaar. Zijn oom leerde hem spelen en sindsdien is het zijn leven. Mouché Palts voelt niets voor het spelen in een groot orkest: “Daar liggen de noten van noot een tot en met noot laatst vast. Je kunt niet improviseren. Een neef van mij heeft accordeon gestudeerd en speelt in een orkest, ik wil dat niet.” Zijn handen zijn helemaal gevormd naar de gitaar: aan de rechterhand zijn de nagels lang en sterk, aan de linkerhand, de hand die de hals van de gitaar beroert, is alleen de duimnagel lang (foto rechts). Alles wat hij laat horen is virtuoos, in zijn handen is een gitaar een levend wezen.

Manito is afkomstig uit Nijmegen en gitarist puur sang. Ook hij speelt al van jongs af aan en hij speelt doorleefd. Hij improviseert op de muziek en anticipeert op zowel de gitaar van Mouché Palts als de klarinet van Roelof Posthumus. Hij kondigt de Sintiliederen aan en vertelt de achtergrond van de liederen: “Wij Sinti hebben geen geschreven taal, alles wordt via mondelingen overlevering doorverteld. Als we al eens iets opschrijven, dan gaat het fonetisch.” Zijn stem is doorleefd. Volgens Roelof Posthuma is hij een van de weinige akoestische zangers in Nederland. Alle liederen zingt hij, af en toe ondersteund door Mouché Palts.

Roelof Posthumus is bij de groep gekomen nadat hij bij de crematie van zijn oom, een musicus bij het Circus Renz, Manito ontmoette. De laatste was bevriend met zijn oom. Het klikte bijzonder en sindsdien is zijn klarinet een mooie aanvulling op de muziek van Mouché Palts en Manito. Zelfs de muziek van beide heren evolueerde mee: ze spelen nu ook Jazz. Roelof Posthumus speelde als kind al klarinet, is daarin ook afgestudeerd. Hij studeerde zowel in Rusland, Duitsland en Nederland. Ook heeft hij zijn eigen orkest: het R.P Swing-Orchestra. Hij woont in Duitsland. Nu bespeelt hij voornamelijk de klarinet.

Het concert

De liederen variëren van Sinti bruiloftsliederen tot Bossa Nova. Van een lied, bekend gemaakt door het Rosenberg Trio tot het Sinti Volkslied `Djelem Djelem.` Van dat laatste lied is bekend dat La Manouche de beste uitvoering heeft.

Ook de zaal doet mee, bij het lied `Donna Donna` zingt de zaal het refrein mee. Ook later tijdens het concert wordt de zaal uitgenodigd mee te zingen als een lied over kinderen die niet naar bed willen, wordt gezongen. Sinti en Roma laten kinderen wat meer vrij tijdens de opvoeding. Dit lied gaat over een jongetje dat niet naar bed wil gaan. Zijn moeder geeft aan dat hij heel hard naar een appelboom moet rennen, dan valt er vanzelf een appel in zijn hand. Als hij een aantal keren rent, is hij zo moe dat hij nu wel wil gaan slapen.

Zo komen wat meer levenslessen voorbij in de liederen. Bruiloftsliederen zijn favoriet en vrolijk. Joodse muziek komt ook langs, tijdens WO 11 zijn beide bevolkingsgroepen slachtoffer gemaakt en als je in een Synagoge zingt, mogen er wel Jiddische ( Joodse) liederen worden gehoord.

Het samenspel en improvisatievermogen van de drie heren is uitstekend. Het publiek luistert ademloos. Bijna bij het einde van concert is er nog iets opmerkelijks te zien en te horen: beide gitaristen spelen quatre mains op een gitaar ( foto rechtsmidden). De klarinet begeleidt het samenspel. Alleen geboren gitaristen kunnen een kunststukje als dit uitvoeren. Voor degenen die denken dat de muziek niet goed klonk, die hebben het mis: het klonk alsof twee gitaren zingen.

Voor de volle synagoge blijkt deze middag een belevenis. Er wordt ademloos geluisterd, de emotie is voelbaar gedurende het hele concert. Na het slotwoord van Harmke Willems is dan ook een langdurige staande ovatie hun deel. (AM)