‘Binnen een week duidelijk’

“Het was niet zo spannend allemaal”, blikt formateur Jeroen Goudt terug op het proces om na de gemeenteraadsverkiezingen tot een coalitie te komen. “In Borne lag het vrij simpel, door de opstelling van de partijen over de infrastructuur en daarmee de aanleg van de Verbindingsweg. Voor sommige partijen een breekpunt zelfs.” Een coalitie van CDA, GB90 en Borne-Nu lag voor de hand. GroenLinks/Pvda, SP en VVD wilden immers niet van hun standpunt afwijken dat die weg er onder geen voorwaarde mag komen.

Eigenlijk was het Goudt al binnen een week duidelijk hoe de afloop van het formatieproces zou zijn. “Maar je doet het als procesbegeleider fout als je mensen niet meeneemt en geen alternatieven onderzoekt”, vindt hij. Dat het al met al toch twee maanden duurde had volgens Goudt ook te maken met het feit dat Borne met een raadsprogramma werkt, waarbij wordt vastgelegd waarover de gehele gemeenteraad het eens is. “Als een gemeente geen raadsprogramma heeft ben je met drie of vier weken wel klaar.”

‘Geen lakei van de grootste partij’

De 64-jarige Jeroen Goudt werd in Borne voor de tweede keer ingeschakeld. Ook vier jaar geleden werd zijn hulp ingeroepen. Niet direct, maar nadat een eerste poging mislukte en er commotie ontstond. Er moesten toen nogal wat gesprekken gevoerd worden om ‘oud zeer’ weg te werken.

Deze verkiezingen werd Goudt door de CDA-afdelingen van Losser, Hardenberg, Borne en Haaksbergen gevraagd om als formateur aan de slag te gaan, mocht het CDA er de grootste partij worden. Behalve in Losser bleek dat in de drie andere gemeenten wel het geval. Die CDA-signatuur is blijkbaar een criterium om aangezocht te worden. “Maar die kleur mag verder niet meer van belang zijn. Je bent niet de lakei van de grootste partij.”

‘Lokaal ingewikkelder geworden’

De politicoloog uit Enschede begon zijn werkzame leven als leraar maatschappijleer, economie en geschiedenis. In 1994 werd hij voor het CDA wethouder in zijn woonplaats. Na 16 jaar wethouderschap werd Goudt enkele jaren waarnemend burgemeester in de Hof van Twente. “Vanaf 2013 doe ik allerlei klussen, waaronder functies in raden van bestuur.” Het formateurschap op lokaal niveau is een betrekkelijk nieuw metier. “Landelijk had je altijd wel een informateur en daarna een formateur. Bij gemeenten speelde dat niet zo. Maar de laatste tien jaar is het politieke landschap veel meer opgedeeld in meerdere partijen. Daardoor is het ingewikkelder geworden.”

Op de vraag of het eigenlijk een leuke klus is antwoordt Goudt direct: “Reuze leuk! Mensen zijn met de verkiezingen vaak maanden bezig. Het zijn langdurige processen die resulteren in weer vier jaar samen verder gaan. Goed bestuur is ook bestuur dat doorwerkt op de ingeslagen richting. Het is mooi om daar aan mee te mogen werken. Bovendien heb ik als formateur zelf geen belang. In Enschede was ik vijf keer als wethouder belanghebbende in dat proces. En dan is het toch minder leuk.”

Dossiers en mensen

Het werk als formateur bestaat er volgens Goudt vooral uit om anderen aan het werk te zetten. “Je probeert partijen bij elkaar te brengen. Waar zijn de verschillen? En zijn ze oplosbaar?” Daarbij gaat het om dossiers, maar ook om mensen. “Als de standpunten heel ver uit elkaar liggen, dan zijn de dossiers belangrijk. Maar doorgaans zijn de verschillen niet zo groot en dan gaat het er om hoe je kunt samenwerken.” Hem was duidelijk dat de samenwerking tussen CDA, GB90 en Borne-Nu een goede basis had. “Toch is ook wel gesproken over wat er de afgelopen vier jaar minder goed ging.” Veel wil Goudt er niet over kwijt. “Men wilde niet in de gemeenteraad voor verrassingen komen te staan. Partijen dienen zich ook in de gemeenteraad als coalitiepartijen te gedragen.”

‘Heerlijk werken’

Al met al blikt Goudt tevreden terug. “Het was heerlijk, constructief werken in Borne. Het mooie van een kleine gemeente is dat je elkaar gemakkelijk vindt. Als je ziet hoe gemoedelijk het hier in de hal van het gemeentehuis gaat…… Dat is toch wel een verworvenheid, hoor!” Een beetje kritiek is er ook. “Misschien zoomt Borne iets te veel in op die infrastructuur. Daar gaat veel politieke aandacht naar toe. Goed zou zijn om meer op het sociale en bestuurlijke te focussen. Gemeenten moeten op een veel breder terrein actief zijn. Neem nu zo’n sportcomplex ’t Wooldrik. Dat is prachtig. Ook een proces dat niet in vier jaar klaar is.”

Wellicht kan Goudt het er over vier jaar nog eens over hebben? Kijken hoe de standpunten er op dat vlak tussen de partijen dan weer bijliggen? “Wie weet.” (AJ)