Van Speijkplein pompend hart Borns riool

Tot en met zondag 19 juni is het de Twentse Waterweek. In de hele regio worden dan door het Waterschap Vechtstromen en de diverse gemeentes activiteiten ontwikkeld, waarbij water het centrale thema vormt. Zo zijn er rondleidingen, demonstraties, wandel- en fietstochten en open dagen. In onze gemeente is bijvoorbeeld het hoofdrioolgemaal aan het Van Speijkplein (Wensink-Zuid) te bezoeken. Dinsdagmorgen was de eerste ronde, donderdag tussen 10.00 en 12.30 uur volgt de tweede.
 

Van afvalwater naar schoon slootwater

Het hoofdrioolgemaal werd begin jaren ’80 gerealiseerd en eind jaren ’90 verder gemoderniseerd. Al het rioolwater uit Borne, Hertme, Zenderen, Saasveld en een deel Dinkelland komt hier samen en wordt vervolgens doorgepompt naar de waterzuivering in Hengelo. Ook een deel van het overtollige hemelwater komt er binnen. Stef van Wanrooij, beleidsmedewerker Integraal Waterbeheer in Borne, en Gerrit ten Damme, zuiveringsbeheerder Hengelo, zijn deze dagen bij het gemaal om de nieuwsgierige bezoekers tekst en uitleg te geven.
 

“Via een ringleiding die om Borne ligt, komt al het rioolwater van huishoudens en andere gebruikers hier terecht”, aldus Van Wanrooij. “Wat je ziet is dat er steeds meer afval in het riool terechtkomt. Denk aan de mondkapjes, maar ook maandverband en zelfs poepzakjes die voor de hondenuitlaat zijn gebruikt. Hier aan het Van Speijkplein pompen we alles omhoog waarna het via een enorme buis, die onder de A1 doorloopt, bij de waterzuivering in Hengelo wordt afgeleverd. Daar wordt het allemaal gezuiverd, waarna het uiteindelijk weer als schoon slootwater wordt ‘hergebruikt’.
 

Extremen

Het feitelijke hoofdgemaal ligt zo’n vijf meter onder de grond en is ‘verpakt’ in een soort van betonnen bunker om daarmee geluids- en geurhinder te voorkomen. In de kelder, die met een trap is te bereiken, doen de pompen hun werk. Het is een zogenaamde droge opstelling. Drie van de vier pompen werken continu, de vierde is stand-by. Volgens Ten Damme kunnen de pompen zo’n 800 kuub water per uur verwerken. “Gemiddeld komen we uit op 3.000 kuub per dag. Maar natuurlijk zijn er extremen. Zo zie je een stijging tijdens de rust van een belangrijke voetbalwedstrijd, maar ook bij veel regen gaat de teller lopen.” Van Wanrooij weet het nog precies. “De meest extreme regenval hadden we in 2010. Toen viel er in korte tijd 55 millimeter. Geen situaties om van wakker te liggen, maar je bent op die momenten wel extra alert.”
 

Dit betekent echter niet dat het gemaal voortdurend is bemand. “Nee hoor,” aldus een trotse Ten Damme. “We zijn hier eigenlijk alleen als er onderhoud gepleegd moet worden. Het hele systeem draait elektrisch en wordt op afstand vanuit Hengelo uitgelezen en bediend.” Hoewel beide mannen ervan overtuigd zijn dat het hoofdgemaal op deze wijze nog jaren haar functie zal blijven behouden, zien ze wel een kentering. “Vanaf 2000 zijn we veel meer duurzaam gaan denken en zo langzaam maar zeker proberen we de aandacht voor water vanuit de openbare ruimte ook te verleggen naar het particuliere traject. Dat zie je bijvoorbeeld aan de recente actie rondom het tegelwippen. We willen mensen nog veel meer bewust maken van een verantwoord waterverbruik.”
 

Wensink-Zuid en Spanjaardswijk

Waarmee direct de grootste wens van de Bornse beleidsmedewerker is genoemd. “In Borne hebben we op dit moment enkele grote uitdagingen op het programma staan: Wensink-Zuid en de Spanjaardswijk. Daar moet nog veel met het waterbeheer tot stand worden gebracht. Maar in mijn hart hoop ik dat iedere inwoner van Borne nog veel meer gaat meebewegen met de veranderende watervoorziening. We moeten ons bewust worden dat het klimaat verandert en dat we niet meer rücksichtslos alles in het afvoerputje kunnen gooien. Het water en het milieu zijn van en voor ons allemaal.”
 

Zoals gezegd is het hoofdgemaal aan het Van Speijkplein ook aanstaande donderdagmorgen van 10.00 tot 12.30 uur te bezoeken. Parkeren kan aan de Welemanstraat. Verder is er morgen, woensdag, een demonstratie over waterpasserende verharding in de Bornsche Maten. Een uniek soort straatwerk, waarbij vallend hemelwater langs de straatstenen wordt opgevangen in de onderliggende funderingslaag, waarna het in de bodem infiltreert. De demonstratie wordt tussen 10.00 en 12.30 uur om het hele en halve uur gegeven aan de Rozenhof. Voor meer activiteiten tijdens de Twentse Waterweek buiten Borne zie www.groenblauwtwente.nl. (AJ/BM)