COA benaderde burgemeester Jan Pierik al op 24 augustus

Dinsdagavond besloot de gemeenteraad in meerderheid dat de twee geheime notities over het voornemen om het Maria Mediatrix in Azelo beschikbaar te stellen voor opvang van asielzoekers per direct openbaar moesten worden. De raad wilde daarmee niet wachten tot 1 februari, zoals het college voorstelde, en niet totdat alle documenten die onder het Wob-verzoek van Gemeenschapsbelangen (groot) Azelo (GBA) beschikbaar zijn voor vrijgave, inclusief een ‘tijdlijn’ en een ‘duiding’.
 

Twee memo’s

Een van de nu vrijgegeven documenten is een memo aan de gemeenteraad op 18 september vorig jaar, waarin de raad geïnformeerd wordt over het verzoek op 15 september van het Ministerie van Veiligheid en Justitie om het voormalige azc Azelo beschikbaar te stellen voor noodopvang van 300 vluchtelingen voor de duur van een jaar. Niet echt nieuws, want die brief van staatssecretaris Broekers-Knol was al bekend en gold naar buiten toe als dé aanleiding om weer asielzoekers in Azelo te vestigen.
 

De andere memo is van 27 augustus, waarin het college meldt dat burgemeester Jan Pierik op 24 augustus benaderd werd door een bestuurder van het COA met de vraag of de gemeente ontvankelijk zou zijn voor een verzoek de locatie beschikbaar te stellen voor tijdelijke opvang. Het college zou een dag later unaniem hebben aangegeven daar medewerking aan te willen verlenen, maar onder voorwaarde van raadsbrede steun. Vanaf dat moment zijn er besloten vergaderingen geweest met in eerste instantie de fractievoorzitters (op 30 augustus) en later met alle raadsleden (op 20 september).
 

‘Bevestiging wat wij al dachten’

Omwonenden werden pas op 22 september geïnformeerd over wat er speelde. En daar zit nu precies de crux en de aanleiding van het Wob-verzoek van het GBA. Wim Jansen: “ Het is een bevestiging van wat wij al dachten. We hadden het vermoeden dat er al eerder dan 15 september wat speelde. We hebben daar ook nadrukkelijk naar gevraagd, maar het werd ontkend.” Wethouder Arno Spekschoor ‘deed een rondje Azelo’ voordat het officiële besluit op 28 september zou vallen. “Hij beweerde op 10 september dat er geen verzoek lag, maar ‘dat je kon aanvoelen dat dit er zou komen’. Dat vonden wij al raar. Hoezo dan?”
 

‘Voor de gek gehouden’

Tijdens het gesprek met de omwonenden op 22 september kwamen er allerlei vragen over bewegingen die men had gezien rond het voormalige azc, onder andere het opschroeven van de beveiliging en dat dus voordat het formele besluit op 28 september genomen zou worden. “Er werd gezegd dat je ‘wel kon bedenken dat in deze tijden extra beveiliging nodig was’. Hoe dan? Het gebouw is geen asielzoekerscentrum meer en er is al die jaren nooit wat geweest?” Kortom, men vertrouwde de officiële lezing niet. “Lang leve de Wob! De reden waarom we het Wob-verzoek hebben ingediend was juist. Ze hebben ons gewoon voor de gek gehouden! Wij hadden op 22 september de indruk dat de beslissing mede zou afhangen van onze mening. We weten nu dat dit niet zo is. Het was gewoon niet eerlijk!”
 

Jansen weet uit het verleden dat het ook anders kan. De laatste periode opvang asielzoekers in 2019, ook tegen geldende afspraken in, was in samenspraak met Azelo tot stand gekomen. Daarbij zijn onderling de voorwaarden besproken. “Dat is heel goed en in vertrouwelijkheid samen met de omwonenden gegaan en dat heeft goed gewerkt. Ze mogen het natuurlijk zonder ons doen, maar ga dan niet tegen ons jokken als we wel bij elkaar zitten. Het gaat om geloofwaardigheid.”
 

‘Geen formeel verzoek, maar verkenning’

Burgemeester Jan Pierik zegt al bang te zijn geweest dat het publieke debat nu wordt gevoerd op basis van het opheffen van de vertrouwelijkheid van beide stukken. Hij pleitte er dinsdagavond hartstochtelijk voor om dat pas te doen als ook alle andere documenten die onder het Wob-verzoek vallen zijn overgedragen. “Het verhaal is niet compleet met alleen die twee notities. Minstens zo relevant is wat de uitkomst was van die besloten vergaderingen eromheen. Die uitkomst was negatief en zo is het ook teruggekoppeld naar het COA.” Volgens Pierik is het een misvatting dat er op 24 augustus al een verzoek lag. “Dat was een verkenning, een informeel verzoek vanuit het COA om af te tasten of Borne eventueel bereid was asielzoekers in het voormalige azc op te vangen. Een aftasting, dus geen formeel verzoek. Dat gebeurt vaker. Een consultatieronde om te kijken of er ruimte was. Ik heb gezegd dat ik het zou gaan verkennen en daartoe zijn er twee rondes met de gemeenteraad geweest.”
 

Openbaar debat op 1 februari

Gisteravond laat nog belde Jan Pierik met Wim Jansen om de uitkomst van de vergadering over het opheffen van de geheimhouding mede te delen en hem te laten weten dat het college aanstaande dinsdag een besluit neemt over het Wob-verzoek voor zover dit het deel van het college betreft. Ook correspondentie van de gemeenteraad valt onder het Wob-verzoek en daarover besluit de raad separaat. Op 1 februari zal er vervolgens een soort ‘verantwoordingsdebat’ plaatsvinden, op verzoek van een groot deel van de gemeenteraad. Daarin kan iedereen dan in openheid kwijt hoe men zelf het proces is doorlopen en op welk moment men waarvan iets vond. “Je krijgt nu drie keer een debat. Allemaal goed hoor, maar het geeft onnodige ruis”, vindt Pierik.
 

Wim Jansen is overigens wel te spreken over het feit dat Jan Pierik hem gisteravond zo laat nog belde. “Laten we hopen dat dit een kentering is en dat er voortaan beter gecommuniceerd wordt.” En verder wacht hij met belangstelling de onder de Wob gevraagde documenten af. (AJ)