Gas, katoen en Jan Plezier

Elke dag delen we bij BorneBoeit alles van, voor, door en over Borne. Over openingen, afsluitingen, jubilea, aanrijdingen en evenementen. Maar wat als we eens terugbladeren in de tijd? We nemen je mee, precies tachtig jaar terug, naar zaterdag 28 juli 1945, net na de oorlog. De temperatuur lag die dag tussen de 18 en 24 graden en er was wat regen. Er was geen BorneBoeit app voor het dagelijkse nieuws maar wel de Bornsche Courant. Eén bladzijde, vol berichten over textiel, schaarste, wederopbouw en kleine gelukjes. We lazen ‘m helemaal. En we vroegen ons af. Hoeveel is er eigenlijk in Borne veranderd in die 80 jaar.

Katoenwagens, vlaggen én fabrieksfluit

“Er werd gevlagd vanaf de fabriekstorens.” In de zomer van ’45 was dat geen metafoor. Drie wagons met katoen kwamen namelijk aan bij textielfabriek Spanjaard en dat werd gevierd zoals we laatst de promotie van NEO vierden: er waren vlaggetjes en de fluit loeide. Na jaren van oorlog en stilstand voelde het alsof het leven, letterlijk, weer kon gaan draaien. Geen computers of vrachtliften, maar gewoon: mouwen opstropen en samen sjouwen. De trots, die voel je tussen de regels door.

Kinderfeestje met Jan Plezier

Verderop in de krant lezen we over een kinderfeest van de buurtvereniging Hengeloschestraat. In rijtuigen, jawel, met Jan Plezier, gingen 84 kinderen naar Vasse. Er werd gespeeld, gewandeld en gegeten. De “inwendige mens werd niet vergeten”, schrijft de krant. We stellen ons limonade en koekjes voor, misschien een zakje snoep als verrassing. Wat zullen die kinderen zich zo kort na de oorlog goed hebben gevoeld. Geen springkussens of TikTok-filmpjes. Gewoon spelen, wandelen en eten.

Erica stond er ook al in

Tussen de advertenties voor flanellen hemden en ruilschoenen (“te ruil: meisjesschoenen maat 29 tegen 31”) vonden we een bekende naam: Erica. Uw adres voor bloemenmanden, bruidsboeketten en grafkransen. Mooi toeval: deze week schreven we nog over Jan, die na 40 jaar bij Erica met pensioen ging. De winkel heeft generaties meegemaakt. De bloemen zijn meegegaan naar bruiloften, begrafenissen en jubilea. En zelfs in 1945 vonden mensen al hun weg naar de Erica aan de Almeloschestraat.

Gas komt terug (maar kijk uit met lucifers)

Ook in 1945 was er een energietransitie, zij het van een andere orde. De gaslevering werd hervat, maar wel beperkt: 34 kuub per gezin per 60 dagen. “Bedwing dus uw nieuwsgierigheid. Wanneer het goede gas er is, dan hoort u het spoedig genoeg.”En mensen moesten vooral niet “met een lucifer gaan testen of er al druk op zat”. “De gevolgen zouden voor u zeer onaangenaam kunnen zijn,” schreef de directeur van de gemeentebedrijven. Understatement van het jaar.

Dank aan de ondergrondse

En dan ineens, halverwege de krant: een lange, indrukwekkende dankbetuiging van de ondergrondse strijdkrachten van Borne. Aan de Bornse bakkers, de winkeliers, de breiende dames, de kleermakers, de kolenhandelaren, iedereen die geholpen had om onderduikers, vluchtelingen en verzetsmensen te ondersteunen. Met naam en toenaam genoemd. Een vorm van erkenning die je raakt, zelfs als je ze niet kent. Maar misschien kent u een van de namen?

Alles verandert. En blijft hetzelfde.

Borne ziet er heel anders uit dan in 1945. Maar scroll je even niet, en blader je in plaats daarvan terug, dan merk je: we lijken meer op onze opa’s en oma’s dan we denken. We vieren nog steeds kinderfeestjes, halen nog steeds bloemen bij Erica, en spreken nog steeds onze waardering uit voor mensen die iets voor een ander doen. Alleen ruilen we schoenen nu via Vinted in plaats van via een advertentie in de krant. En de gasdruk testen? Doen we gelukkig niet meer met een lucifer. (KDS)

Hele krant lezen? Kijk hieronder naar de foto's.