Kwaliteitstextiel uit Borne
14-06-2021
TEDDY, CINDERELLA EN KENMORE: ‘STER’ PRODUCTEN VAN SPANJAARD

Kwaliteitstextiel uit Borne

Wat meneer Philips was voor Eindhoven, was Jacob Spanjaard voor Borne. Van 1901 tot 1930 had hij, samen met neef Isaac en Karel, de leiding over het Bornse textielimperium, waarvoor zijn overgrootvader Salomon Jacobszoon Spanjaard in 1828 de basis had gelegd. Onder zijn leiding maakte het bedrijf een grote expansie door. Wie medio vorige eeuw door Borne reed, kon niet om de fabriek heen, zeker visueel niet. Het beheerste het dorpsbeeld. Rond de eeuwwisseling werkte een derde van de beroepsbevolking bij Spanjaard. Jacob had de bijnaam ‘God van Borne’, het dorp was afhankelijk van het familiebedrijf, dat ook sociaal en cultureel zijn invloed deed gelden met de bouw van een badhuis en de oprichting van de Bornse Harmonie. Veel ontzag was er ook voor meneer Jacob, veel arbeiders namen de pet af als hij voorbijkwam. 

 

Productie topmerken

Een gewild product was begin 20ste eeuw, naast de katoenen deken, het linnen tafelgoed dat in Ootmarsum werd gebleekt. Toen het bedrijf in1901 werd omgezet in een naamloze vennootschap, nam de productie van molton (wollig weefsel) en bevertien (katoenen molton) een grote vlucht. Daarnaast werd flanel steeds belangrijker.

 

Ir. Ch. Gielen, directeur van 1940-1963 (met onderbreking oorlog) was de drijfveer in de ontwikkeling van het fabrieksmerkartikel in de textielindustrie. Hij paste de productie aan, die voordien grotendeels uit stukgoederen bestond. Voor de katoenen deken en het oude zwarte ouderwetse ondergoed was geen afzetmarkt meer. Hij schakelde over op huishoudgoederen van de hoogste kwaliteit en fijnste poplin, een fijngeweven katoenstof. Men zocht de kracht in het fabriceren van merkproducten. Zo introduceerde Spanjaard in 1951 de merken ‘Teddy’ (o.a. luiers), ‘Cinderella’ (o.a. lakens) en in 1958 ‘Kenmore’ overhemden. Dat leidde tot een nieuwe verkooppolitiek, gesteund door grote reclamecampagnes. Voor elk product werd een productmanager en een algemene marketing manager aangesteld, alsmede enkele vertegenwoordigers.

 

Kenmore

Er werd samengewerkt met het grootste reclamebureau in Nederland, Lintas Rotterdam. Voor het ‘Kenmore’ overhemd werd de beroemde ster uitgedacht, met op de rechtermanchet een ster als kwaliteitskenmerk. Het werd ontworpen door niemand minder dan Dick Holthaus, de beroemde Nederlandse couturier. De creaties werden door topfotograaf Paul Huf gefotografeerd. Het merk werd bijzonder exclusief gebracht. Een speciale display in de winkel, een lichtbak met logo aan de gevel, advertenties in landelijke bladen, enzovoorts. Daarnaast gepresenteerd op beurzen, zoals de Jaarbeurs in Utrecht.

 

Mies Bouwman en Martine Bijl

Alle producten kregen een garantiezegel. Voor naamsbekendheid werden verschillende stunts bedacht. In 1963 werd bij het huishoudtextiel speciaal een singletje cadeau gedaan, de verbindende teksten op dat plaatje waren ingesproken door Mies Bouman, het verhaal van ‘Rozemarijmpje’, een sprookje in vier delen. Die samenwerking kreeg overigens nog een staartje, want Mies vond dat Spanjaard misbruik van haar naam had gemaakt en spande een kort geding aan. De zaak werd geschikt. Voor de introductie van de driedubbel gelaagde en zwaar absorberende ‘Teddy-nette’ luier werd een singletje gemaakt en zelfs een televisiespotje. Daarvoor werden filmopnamen gemaakt in het Hyde Park in Londen. Martine Bijl zong het ietwat zwoel klinkende ‘M’n baby krijgt een luier, een zachte Teddy luier’.

 

Gebed 

De promotie op locatie was ook belangrijk. Er waren goede banden met de Nederlandse Vereniging voor Huisvrouwen. Verder was het bedrijf het hele jaar volgeboekt met presentaties en ontvangsten op de fabriek. Aan het einde van een vergadering en een succesvolle productpresentatie voor een tevreden vrouwenvereniging in een klein Drents gehuchtje werd afsluitend gebeden: ‘Heer, mogen wij vanavond de kans krijgen met het bezoek van de Spanjaardfabrieken betere huisvrouwen van onszelf te maken door gebruik te maken van deze moderne artikelen’. Niet alles werd een succes, zoals de groots opgezette reclamecampagne voor de ‘Cinderella’ dekens, ze gaven geen warme omzet en werden uit het programma gehaald.

 

Verval

Het bedrijf raakte na een forse naoorlogse opbloei in de versukkeling en moest, na overname door Nijverdal ten Cate in 1961, in 1973 de deuren sluiten. De lagelonenlanden hadden het bedrijf de das omgedaan. De weefgetouwen werden stilgezet. De fabrieksfluit zweeg. Het complex kon helaas als industrieel monument, als monument van de arbeid, niet gered worden. Plannen om de bewoonbaarheid van de voormalige fabriek te onderzoeken, strandden. De sloop van het 3,5 ha grote fabriekscomplex gebeurde in fasen en werd in 1988 voltooid.

 

Er is een mooie woonwijk voor in de plaats gekomen. Daar staat ook het monument, onthuld op 11 mei 2001, dat herinnert aan de duizenden mensen die bij Spanjaard werkzaam zijn geweest, de fabriqueur die van zo grote invloed is geweest op het welvaren van Borne. (HN)

 

Bron: ‘De fameuze ster uit Twente’, R. Meijer. Site Canon van Nederland. Foto’s: H. ten Thije, R. Meijer

 

© BorneBoeit. Op onze artikelen en beeldmateriaal rust copyright.
Voor meer informatie raadpleeg de spelregels.

Deel
De link is gekopieerd naar het klembord!
reageren op deze pagina
Paul Cohn — 14 jun 2021
Niet álles is gesloopt: de Mikwe is blijven staan, het rituele badhuis waarin Joden zich reinigen, zie
www.annavandestolpe.nl/MessiaanseSjoel.pdf Dit voormalig badhuis werd in 1919 in opdracht van L.S.J. Spanjaard voor de arbeiders van de N.V. Stoomspinnerijen en -weverijen Spanjaard, naar een ontwerp van de architect A. Beltman (Enschede) in neoclassicistische stijl gebouwd. De Davidster in de voorgevel herinnert aan het Joodse verleden. Het badhuis werd geschonken aan de bevolking van Borne ter gelegenheid van het 50-jarig huwelijk van David Jacob Spanjaard en Dina Spanjaard-Prins. Inwoners van Borne konden hier douchen of een bad nemen. Dit Rijksmonument https://monumentenregister.cultureelerfgoed.nl/monumenten/507928 was decennia lang in gebruik als klompenfabriek van Bertus Roesink en is nu het Uitvaarthuys van de firma Konink.

Huisarts Paul van Buuren zwaait af

Na 35 jaar als huisarts in Borne te hebben gewerkt neemt Paul van Buuren op 27 maart afscheid...
12-03-2024

Jeugdige slopers gaan los in Jan Ligthartschool

Donderdagmiddag tussen kwart over drie en vier uur stonden de deuren van de Jan Ligthartschool...
15-02-2024

Herontwikkeling locatie Jan Ligthart definitief...

Nadat er verschillende plannen voor de herontwikkeling van Het Wooldrik om verschillende redenen...
10-01-2024

Bert Bosman neemt afscheid van ‘zijn’ Borne Werkt

Vorige week nam Bert Bosman afscheid van ‘zijn’ Borne Werkt. In 2016 was hij de...
31-12-2023

Juf Gerrie na 45 jaar met vervroegd pensioen

Vandaag, 19 december, heeft juf Gerrie Oude Lenferink na een carrière van maar liefst 45...
19-12-2023

Ook in 2024 werken als huishoudelijke hulp in...

ADVERTORIAL • Afgelopen jaar heeft de aanbesteding voor de Wmo huishoudelijke hulp...
14-12-2023