Buurman Urenco: wereldspeler op rustige Twentse bodem

Het is alweer meer dan vijftig jaar geleden dat het zogenoemde Verdrag van Almelo werd ondertekend. Een samenwerkingsovereenkomst tussen Nederland, Engeland en Duitsland, bedoeld om de kennis op het gebied van uraniumverrijking internationaal te bundelen en zo een mogelijke nieuwe energiebron aan te wenden. “Ja, Almelo”, vertelt Judith Slijkhuis, hoofd communicatie en pr van Urenco Nederland, “daar werd destijds voor gekozen vanwege de hoge werkloosheid én omdat het een seismologisch rustige bodem kent. Met weinig kans op aardbevingen dus. En dat is in onze verrijkingsprocessen van essentieel belang.”

De aanvankelijke proeffabriek in Almelo, op de grens met Zenderen, heeft in de afgelopen vijftig jaren wel veel andere ‘stormen’ gekend. Milieuactivisten die zich aan de hekken vastketenden om hun bezwaren tegen kernenergie te ventileren, de Pakistaanse wetenschapper en spion Abdul Khan die vanuit de fabriek atoomgeheimen naar zijn geboorteland smokkelde, en zo meer.

Dertig procent van de wereldmarkt

Toch gaat het Urenco goed; niet alleen in Nederland, maar ook internationaal. “Op dit moment tellen we vier verrijkingslocaties”, aldus Judith. “Behalve in Almelo zitten we ook in Duitsland, Engeland en Amerika en hebben we zo’n dertig procent van de wereldmarkt in handen. Met onze centrifugetechnologie veranderen we de samenstelling van uranium en dat verrijkte uranium gaat naar kerncentrales over de hele wereld. De technologie biedt bovendien veel nieuwe mogelijkheden en groeikansen.” In dat kader noemt ze de xenonverrijking, wat in ziekenhuizen wordt toegepast om bijvoorbeeld loepzuivere longfoto’s te kunnen maken.

De turbulentie van de beginjaren heeft dan ook plaatsgemaakt voor een stabiele ontwikkeling, waarin veiligheid in alles de crux vormt. Veiligheid rondóm het complex aan de Drienemansweg, dat voor de meesten alleen bekend door het imposante hekwerk, maar ook daarbinnen. “De hekken dienen er overigens vooral voor om onze technologie te beschermen en niet omdat het binnen zo gevaarlijk zou zijn. Want dat ís het helemaal niet”, benadrukt Judith.

“We werken met licht radioactief uranium. Pas bij onze klanten, in de kerncentrales, ontstaat er een kleine hoeveelheid hoogradioactief materiaal en daar moet je extra voorzichtig mee omgaan. Het uranium achter het hek bij Urenco straalt van nature een klein beetje, maar daar zijn onze veiligheidsvoorschriften helemaal op ingericht. De hekken staan er vooral vanwege onze centrifugetechnologie. Die is staatsgeheim en moeten we dus goed beschermen.”

Veiligheid

Maar ook op tal van andere gebieden blijkt veiligheid de rode draad. Zo zijn in het Verdrag van Almelo afspraken gemaakt dat er alleen uranium verrijkt mag worden voor vreedzame doeleinden. Judith: “Daarnaast staat Urenco onder voortdurende controle van het internationale atoomagentschap die zeker 20 keer per jaar een inspectie komt doen om te controleren wát er precies wordt geproduceerd. Alles valt of staat dus met een precieze registratie. Op allerlei gebied. Vanaf de incidentele bezoeker die ons terrein betreedt tot en met de productiemedewerker die een dosismeter draagt, waarop de eventuele straling die hij tijdens zijn werk oploopt, wordt geregistreerd. En ook onze transporten zijn aan allerlei regels gebonden. Ons werk is dus omgeven met regels en voorwaarden. En zo hoort het ook!”

Volgens het hoofd communicatie en pr is de rol van Urenco in de samenleving de laatste jaren ook behoorlijk aan het veranderen. “We lijken ons steeds meer te beseffen dat we niet langer de luxe hebben om CO2-arme energiebronnen uit te sluiten. Natuurlijk, er zijn nog steeds mensen tegen kernenergie, maar het debat wordt wel genuanceerder. Het is geweldig dat we vanuit onze locaties en dus ook in Almelo kunnen bijdragen aan het ontwikkelen van CO2-arme energie. Dat geeft een trots gevoel. Niet alleen bij mij, maar ook bij alle ruim 280 medewerkers die hier in Almelo actief zijn. En natuurlijk doen we er alles aan om dat zo te houden.”

Bedrijfsbezoeken

In dat kader noemt Judith het feit dat Urenco al enkele keren tot de top van de beste werkgevers in ons land behoorde. “Maar ook willen we graag onderdeel zijn van de plaatselijke samenleving. Zo participeren we in Hightech Almelo, een cluster van bedrijven dat samenwerkt om hightech banen te promoten, ondersteunen we lokale initiatieven en bezoeken we basisscholen om techniek workshops te geven.” Ook hoopt ze binnenkort de deuren van het complex weer te kunnen openen voor bedrijfsbezoeken. “Ja, we hechten er veel waarde aan dat mensen een goed beeld hebben van wat hier allemaal gebeurt. Als de coronaregels verder worden versoepeld hopen we weer groepen van 12 tot 20 geïnteresseerden te kunnen ontvangen en rond te leiden. Groepen kunnen zich aanmelden via bezoek@urenco.com en dan met eigen ogen zien wat voor moois de rustige bodem aan de rand van Zenderen allemaal heeft voortgebracht.” (AJ/BM)