Een voorstelling die ieder jaar weer groter voelt

In Het Kulturhus in Borne klinkt al dagenlang gelach, muziek en gejoel: vandaag was de twintigste en laatste Sinterklaasvoorstelling van Kaatje Kopstand en de kapotte stoomboot. Voor velen is het inmiddels een vaste traditie, niet in de laatste plaats voor de spelers zelf. Karin Emmerink als theatermaker en Kaatje Kopstand, René Morshuis als hoofdpiet Pedro, (poppen)speler Iban Gast en zangeres Richelle vertellen over een week vol magie, avontuur én verbinding tussen de bijzondere mensen die meedoen aan het theater.

Twintig jaar magie

“We mogen het elk jaar blijven doen van onze Raad van Bestuur” begint Karin, die al jaren de rol van Kaatje Kopstand vertolkt. “We zijn er dankbaar voor dat Aveleijn dit mogelijk maakt. We nodigen Bornse basisscholen, speciaal onderwijs en zorginstellingen uit… de zaal zit elke voorstelling helemaal vol. Het is echt iets van ons allemaal.” De voorstelling wordt volledig gedragen door een divers gezelschap. “Het mooie is dat mensen met en zonder beperking sámen theater maken,” zegt Karin. “Je leert echt van elkaar. Dat maakt het zo bijzonder.”

Vrijwilligers die een week vrij nemen

Hoofdpiet Pedro, in het dagelijks leven René Morshuis, doet al bijna twintig jaar mee met het theater. Hij neemt er zelfs ieder jaar een week vrij voor. “Ik vind dit gewoon fantastisch om te doen,” vertelt hij. “Het toneelspelen, zingen, de groep… En vooral: je maakt zó veel mensen blij. Dat is voor mij de drijfveer.” René begon ooit in een klein clubje dat “wat toneel voor Aveleijn deed op locaties”. Inmiddels staat hij 20x per jaar in een volle theaterzaal. “Het is elke keer weer een feestje. Alles is goed geregeld, van lunch tot een broodje na afloop. Het is gewoon een hele leuke hobby.”

Het ouderwetse toneel blijft het mooiste

Karin vult aan: “In een wereld die zó digitaal is, vind ik het heerlijk dat wij hier met poppen, simpele verhalen en ouderwets toneel werken. Even een uur lang een andere wereld in, zonder haast, zonder schermen. Gewoon samen genieten.”

Richelle: van verlegen meisje naar vaste zangeres

Zangeres Richelle maakt dit jaar voor de tweede keer deel uit van de voorstelling. Ze zingt, treedt op samen met twee andere bandleden én werkt ondertussen aan haar eigen album. Haar ontwikkeling binnen Aveleijn is groot. “Toen ik hier kwam was ik zó verlegen…,” vertelt ze. “Ik durfde bijna niks. Een interview zoals dit had ik nooit gedurfd.” Karin herinnert zich dat moment nog goed. “Je was echt een stil meisje toen.” Richelle glimlacht: “Maar hier mag je jezelf zijn. Je wordt niet in hokjes gestopt. Daardoor ben ik enorm gegroeid.” En nu zingt ze voor de twintigste keer deze week de voorstelling van Kaatje Kopstand en de kapotte stoomboot aan elkaar.

Poppenspeler Iban: “De verschillen verdwijnen vanzelf”

Iban Gast, die eerder dit jaar schitterde in Man van Beton, speelt dit jaar maar liefst drie rollen: de aap, een bewaker en Totti, de dierenvriend van Kaatje. Zijn achtergrond ligt in de jeugdzorg, op de ICT-afdeling, maar zijn hart ligt bij theater.

Voor hem was het in het begin even schakelen: “Ik kende het werken met mensen met een beperking niet van huis uit. Maar al tijdens de eerste repetitie merkte ik: hier hoef je daar helemaal niet mee bezig te zijn. Je maakt samen theater. Je lacht om dezelfde grapjes, je drinkt koffie, je doet hetzelfde werk. Dan verdwijnen die verschillen vanzelf.”

Hij noemt de voorstelling “compact, verrassend en muzikaal”.
“Het zit zó slim in elkaar. Je denkt eerst: waar gaat dit avontuur over? Maar als je het ziet, klopt het helemaal. Het decor, de dieren, de stoomboot, de liedjes… en we houden bijna iedereen een uur lang geboeid. Dat is knap.”

Samen groeien

Wat steeds terugkomt aan tafel: de onderlinge band. “Iedereen heeft een beperking, ook ik,” zegt Karin. “Maar dat zegt eigenlijk niks. De kracht is dat we hier allemaal gelijk zijn. We leren van elkaar, elke repetitie weer.” Van Kevin met het down-syndroom die elk jaar groeit in zijn rol, tot Richelle die haar verlegenheid achter zich liet: de voorstelling is niet alleen een cadeau voor het publiek, maar ook voor de spelers zelf.

Groots gevoel

Wat opvalt tijdens Kaatje Kopstand en de kapotte stoomboot is hoe verfijnd alles in elkaar grijpt. Het geweldige poppenspel van Iban, het kleurrijke decor dat in een handomdraai verandert van Pargimikoland naar de stoomboot, de liefdevolle details in kostuums en kleding: alles ademt aandacht en vakmanschap. De karakters zijn scherp neergezet en worden gespeeld door acteurs die zó gedreven zijn dat je bijna vergeet dat je in een theaterzaal zit. De liedjes, vaak bekend bij veel kinderen, zorgen ervoor dat de zaal soms spontaan meedoet. Het verhaal is dynamisch, luchtig en vol kleine grapjes die zowel kinderen als volwassenen weten te raken. Het is precies die combinatie van eenvoud, creativiteit en spelplezier die laat zien hoe krachtig lokaal theater kan zijn: een voorstelling die met beperkte middelen een groots gevoel achterlaat.

Volgend jaar weer

De spelers draaien volle dagen, een week lang zijn ze van ’s morgens tot eind van de middag in touw. Maar moe? Geen sprake van. “De tijd vliegt,” zegt Iban. “Dit is gewoon heel leuk om te doen.” En dus kijken de spelers, het team én het publiek nu al uit naar volgend jaar. Want twintig voorstellingen later staat één ding vast: deze traditie is nog lang niet uitgevaren. (KDS)